- Nabij de Ierse hoofdstad Dublin bezorgt startup Manna Drone Delivery eten en drinken bij mensen thuis met behulp van drones.
- Nog dit jaar wil het bedrijf uitbreiden naar een nog onbekende stad in continentaal Europa. Volgend jaar moeten daar nog eens drie tot vier steden bijkomen.
- De startup bezit een Europese licentie en stelt dat de techniek veilig is. “Toch zal er in de toekomst onvermijdelijk iemand gedood worden door een drone.”
- Lees ook: Pakketjes bezorgen met drones toekomstmuziek? In Australië levert een Google-dochterbedrijf binnenkort het 100.000e pakket door de lucht af
Bzz. Bzz. Uit de onderkant van een vier propellers tellende drone zakt een touwtje naar beneden, met daarin een papieren zak van maaltijdbezorger Just Eat. Plof! De bezorgzak maakt een zachte landing op het tegeldek van een tuin in het nabij Dublin gelegen Ierse kustplaatsje Balbriggan – de boodschappen zijn binnen.
Of ze ooit verwacht hadden dat zoiets mogelijk zou zijn, vraagt de interviewer van een lokaal tv-station aan de bewoners, een koppel van een jaar of 50. Welnee, zegt de vrouw, maar “het is geweldig om je in de voorlinie van nieuwe technologie te begeven”.
Zij zijn niet de enigen. Van alle 35.000 inwoners van het gebied waar deze drones sinds een jaar voedsel bezorgen, zou bijna 40 procent inmiddels gebruikmaken van de dienst. Althans, dat stelt Bobby Healy, oprichter en ceo van het bedrijf achter de drones; Manna Drone Delivery. Eerder deed de startup ook al succesvolle testen in de Ierse plaatsen Moneygall en Galway.
Business Insider Nederland spreekt de ondernemer op een evenement voor dronebedrijven in de RAI te Amsterdam. Healy, een enthousiaste ondernemer die in zijn hoofd al in de toekomst lijkt te leven, laat een app op zijn telefoon zien.
We zien een kaartje van Balbriggan dat in luttele seconden lijkt te worden volgetekend met lijntjes. Deze lijntjes staan voor alle dronevluchten, verduidelijkt hij. “We doen zo’n 200- tot 300 bestellingen per dag met vijf drones.”
En dat mag zomaar van de wet?
Healy: “Ja. Sterker nog, we kunnen dit spoedig in heel Europa doen, omdat we voor het gehele continent een operationele licentie hebben van het EASA [Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart, red.], de LUC geheten. We vliegen op wat je SAIL Level 2 noemt [Specific Assurance Integrity Level, red.] en binnenkort op SAIL Level 3. Deze risiconiveaus zijn voor de wetgever acceptabel voor het goedkeuren van het proces.”
“Onze drones zijn nog niet gecertificeerd, maar zullen dat spoedig zijn. Desondanks mogen we nu al vliegen bij een bepaalde bevolkingsdichtheid. Dit valt allemaal onder de Europese regelgeving. De enige reden dat we dit nog alleen in Ierland doen, is omdat we ons systeem nog aan het uittesten zijn.”
De Europese luchtvaartautoriteit EASA zegt in een reactie aan Business Insider "in grote lijnen" bekend te zijn met Manna Drone Delivery, maar "geen gedetailleerd inzicht" te hebben in het bedrijfsplan, waardoor het instituut geen commentaar kan geven op de kwestie. "We kunnen bevestigen dat het correct is dat bezorging met drones mogelijk kan zijn boven steden in de EU, op voorwaarde dat het betreffende bedrijf de voorschriften naleeft en gebruikmaakt van een UAS [onbemand luchtvaartuig, red.] dat is geverifieerd voor dit soort operaties.”
De ambities van Manna Drone Delivery reiken tot aan de hemel; Healy’s bedrijf wil de grootste drone-voedselbezorger van Europa worden, zegt de ondernemer. De startup mikt erop nog dit jaar uit te breiden naar een stad in een ander Europees land. Welke, dat wil de ondernemer niet zeggen, “maar ze spreken er geen Engels”. Volgend jaar moeten daar “drie of vier” Europese landen bijkomen.
Welke markten hij interessant vindt? “Nederland, Zwitserland, Duitsland, Spanje, welke markt niet? Maar we gaan naar markten waar ze ons willen, omdat we niet het gevecht willen aangaan met mensen", zegt Healy. "Al meerdere landen hebben ons gevraagd om onze technologie daarheen te brengen. In de markt waar we dit jaar naartoe gaan, zijn we dan ook uitgenodigd door de overheid.”
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat desgevraagd aan Business Insider weten dat het níét om Nederland gaat. Er is überhaupt nog geen contact geweest tussen Manna Drone Delivery en de Nederlandse Staat, aldus het ministerie.
Toch mocht je vandaag geen demonstratie van je drone voor ons geven in Amsterdam, vanwege de vliegtuigen in de buurt. Als zo’n demonstratie al niet mogelijk is, hoe kan het juridisch dan eenvoudig zijn om een heel bezorgnetwerk van drones op te schalen naar andere landen in Europa?
“Het is echt niet ingewikkeld. Wel is het nogal een proces om je licentie op een andere plaats te kunnen inzetten. Je moet je documentatie indienen bij de lokale marktregulator, die het vervolgens goed moet keuren. In Ierland duurt zoiets een week. Hoelang zoiets in Nederland zou kosten, weet ik niet.”
“Om dit verder in Europa uit te kunnen rollen, hebben we naast onze LUC-licentie nog een CONOPS-toestemming [Concept of operations, red.] nodig. Voor de fysieke operatie moeten we aan SORA-richtlijnen [Specific Operations Risk Assessment, red.] voldoen. We moeten hiervoor telkens goedkeuring krijgen van de lokale toezichthouder. Ik twijfel er niet aan dat we die toestemming zullen krijgen, maar zo’n aanvraag kost veel werk en mijn team heeft het druk. Om dat nu voor één dronedemonstratie te doen, zou ons te veel broodnodige tijd hebben gekost. We zullen het doen als we eraan toe zijn als bedrijf.”
Ook zal de startup aan nationale beperkingen moeten voldoen, laat een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat desgevraagd weten aan Business Insider. "Het kan dus zo zijn dat iets wat in Ierland wel mag, in Nederland nog niet kan worden toegestaan. Zo gelden in Nederland onder andere beperkende regels met betrekking tot vliegen buiten het zicht van de piloot."
De drones die Healy gebruikt, kunnen drieënhalve kilo aan producten vervoeren. “Zeven pints Guinness”, verduidelijkt de Ier. Wie een bestelling wil doen, opent de app, waarop je het aanbod ziet van verschillende aanbieders, zoals supermarktformule Tesco, broodjeszaak Subway en gamewinkel GameStop. Nadat je hebt afgerekend, stoppen de medewerkers van Manna Drone Delivery de boodschappen in een papieren tas, die in de laadruimte aan de onderkant van de drone gaat.
De drones stijgen in Balbriggan op vanaf een dak van een lokaal winkelcentrum. Met een snelheid tot 80 kilometer per uur sjezen de drones vervolgens richting de klanten. Zodra zo’n drone de lucht in gaat, krijgt de klant een melding op zijn of haar telefoon. Een paar minuten later ploffen de boodschappen op de deurmat.
De meeste klanten, zo’n vier op de tien, blijken de dienst van Healy te gebruiken om koffie te bestellen. En ja, die koffies weet hij zonder te morsen te leveren, benadrukt Healy. “We houden zelfs het hartje in het schuim volledig intact. De koffiebekers gaan in een kartonnetje, zodat ze stevig verpakt zijn. Vlak voor de grond vertragen we het pakketje even, zodat het een zachte landing maakt. We bezorgen op die manier zelfs verse eieren.”
Volgend jaar wil Healy zijn dronesysteem uitbreiden naar 25 plaatsen in Ierland. Er moeten dan 2 miljoen mensen gebruik kunnen maken van de dienst van de ondernemer. De vuurdoop voor de startup, of zoals Healy het zelf omschrijft: “Een flinke operatie.” Later dit jaar gaat Healy ook de Amerikaanse markt op, in de buurt Forth Worth van de Texaanse stad Dallas.
Ook is de startup voornemens dit jaar uit te breiden naar een “Ierse stad met 100.000 inwoners”, waar Healy met vijftien tot twintig drones dagelijks duizend leveringen hoopt klaar te spelen. Welke stad dat wordt? “Dat vertel ik je niet”, lacht de ondernemer. “Ik moet het eerst aan de stad zelf vertellen. Ze weten het nog niet. We hopen er in ieder geval 1.000 leveringen per dag te doen, met vijftien tot twintig drones.”
Hoe reageren de inwoners van Balbriggan eigenlijk op jullie vliegende drones?
“Ze vinden het geweldig. We krijgen weinig klachten. In een jaar tijd kregen we slechts zestien klachten op 35.000 mensen.”
Waar klagen zij zoal over?
“Het is meestal privacy-gerelateerd. Mensen zeggen weleens: ik wil niet dat je me opneemt. Niet dat wij filmen, maar aangezien drones vaak voor cameradoeleinden worden gebruikt, maken mensen zich daar wel zorgen over. Soms krijgen we ook geluidsklachten, maar onze drones vliegen zo hoog dat je ze amper kunt horen.”
“Ook woont er in de buurt een dame die een papegaai bezit. Telkens als we rondom haar huis vliegen, wordt de papegaai gek. Daar proberen we dan zoveel mogelijk omheen te gaan. Mensen hebben het recht om te klagen en we doen ons best om hun klachten weg te nemen.”
Het 120 medewerkers tellende Manna Drone Delivery werkt in Ierland al op kleine schaal samen met het Britse Just Eat. Toch zet moederbedrijf Just Eat Takeaway in het dagelijks leven nog uitsluitend menselijke voedselbezorgers in. Volgens Healy kun je menselijke bezorgers op termijn allemaal vervangen voor drones.
Dat gaat volgens hem gepaard met een groot kostenvoordeel. “McKinsey toonde aan dat het een bedrijf ongeveer 9 dollar aan menselijke en andere arbeid [fooi, red.] kost om het product in een buitenwijk te laten bezorgen. In Europa kom je uit op 6 euro, omdat de kosten hier lager liggen. Bedenk dat een typische restaurantbestelling zo’n 20 euro bedraagt en je zit op bijna 30 procent van de transactiewaarde aan arbeidskosten.”
“Dankzij onze drones kost het ons 1 dollar om een pakket te bezorgen. Die zit hem vooral in het salaris van de persoon die de drones bevoorraadt. Eén persoon kan tien drones monitoren. De apparaten vliegen op elektriciteit, wat vrijwel niets kost. Een drone krijgt geen loon of fooi, het is een fenomenaal efficiënt systeem.”
Nog een voordeel waarop Healy hamert: zijn drones zouden veel sneller zijn dan menselijke bezorgers. “De gemiddelde bezorgtijd in Balbriggan is 2 minuten en 40 seconden. Hierdoor kun je producten zoals frites, koffie of ijs zo snel bezorgd krijgen dat het is alsof je ze in een restaurant opeet.”
Of neem de dagelijkse boodschappen, zegt Healy: “In Balbriggan moeten de meeste mensen één of twee mijl [2 tot 3 kilometer, red.] rijden om bij de dichtstbijzijnde supermarkt te komen. Door onze service kunnen zij nu zeggen: ik heb een ui nodig. Een paar minuten later is die ui er dan ook. We zijn veel sneller dan een flitsbezorger zoals Gorillas. Ook kunnen we makkelijker opschalen dan flitsbezorgers, omdat we nauwelijks mensen nodig hebben.”
Maar goed, als dit slaagt zullen er dus in potentie miljoenen banen wegvallen in de voedselbezorging. Dat zul je toch niet fijn vinden?
“Ik voel me er verheugd over. Ik zou mijn kinderen niet met een fiets door het verkeer willen zien racen om een hamburger rond te brengen. Het is een shit job, slecht betaald, gevaarlijk en ondankbaar werk.”
“Als mijn kinderen het minimumloon zouden verdienen, dan zou ik liever zien dat ze binnen in een winkel aan de slag gaan. Ergens waar het veilig is. Met een motor of fiets racen om zoveel mogelijk bestellingen af te leveren, dat is dat niet veilig. Kijk naar Amsterdam, waar ieder jaar talloze ongelukken op de weg plaatsvinden. Ik wil die banen weghebben.”
Maar mensen raken dan werkloos.
“Er zullen nieuwe banen voor in de plaats komen. Denk bijvoorbeeld aan de koffiezaken, waarmee we samenwerken. Daar werken óók mensen. Geven we die gemeenschap een infrastructuur waarmee ze efficiënt producten van A naar B kunnen krijgen, dan zullen die bedrijven ervan profiteren. Ze zullen meer producten verkopen, omdat mensen meer koffie en gebakjes bestellen. Dat moet dus wel zorgen voor nieuwe banen.”
Ook al kost een droneritje Healy’s bedrijf niet meer dan 1 dollar, toch rekent hij klanten nu 4,20 euro bezorgkosten. “Winst”, verklaart Healy, die eraan toevoegt met de prijs te testen, om te zien hoe groot de animo van klanten is om de dienst te gebruiken.
Voor de massa is zo’n bezorgtarief natuurlijk te hoog geprijsd, dus wil Manna Drone Delivery uiteindelijk toewerken naar een abonnementsmodel. Net als bij Amazon-dienst Prime zullen gebruikers daarbij een vast bedrag per maand betalen, waarbij ze onbeperkt bestellingen mogen doen. “Ik denk aan 20 tot 30 euro per maand.”
Healy ziet hierin ook een kans om de lokale middenstand te beschermen tegen de alles opslokkende groeilust van big tech. “Neem de kleine boekenwinkel op de hoek. Als ik een boek koop, ga ik niet naar de boekenwinkel, maar naar Amazon. Ik krijg dan de volgende dag mijn boek in de brievenbus en dat is prima. Maar als plaatselijke boekenwinkels ons systeem gebruiken, kunnen ze hun boeken in enkele minuten leveren aan de klant.”
Totdat Amazon zelf zo’n systeem met drones optuigt. Amazon experimenteert hier al mee, met het project Prime Air. Ook Google werkt aan een systeem voor dronebezorgingen, Google Wings geheten. Hoe denk je te kunnen concurreren met big tech?
“Dat is een makkelijke. Kleine bedrijven winnen het altijd van grote bedrijven.”
Dus jij denkt Amazon te kunnen verslaan?
“Ja, als het om de dronebezorging gaat. Wij hebben onze dienst verder ontwikkeld dan zij. Google Wing is wel een jaar verder dan wij zijn qua ontwikkeling. Die zullen zeker gaan concurreren met ons, ook omdat zij zich op Europa richten en Amazon vooral op de VS.”
“Toch denk ik dat we voorlopig niet zullen concurreren met hen. Hun producten zijn geweldig en we hebben vaak overleg met deze bedrijven. Amazon zal zijn dronedienst uiteindelijk willen gebruiken om producten vanuit hun distributiecentra te verplaatsen. Dan gaat het dus over het optimaliseren van hun kostenbasis en bezorgnetwerk.”
Maar goed, als je straks een boek bij Amazon koopt, kunnen ze die dus ook per drone versturen, waardoor je in een paar minuten je boek op de mat hebt. Het door jou geschetste voordeel voor lokale winkeliers is daarmee dus weg.
“Ik denk niet dat consumenten dat zullen doen, omdat ik verwacht dat ze hun plaatselijke bedrijven zullen willen steunen. Ze willen niet dat zo’n boek uit een ander land komt, maar steunen liever de lokale ondernemer, verwacht ik.”
Manna Drone Delivery is, voor de goede orde, geen onderdeel van een groter bedrijf. Hoeveel aandelen Healy zelf in handen heeft, wil hij niet zeggen. Het gaat om een minderheidsbelang, maar samen met zijn medewerkers stelt hij de meerderheid van de aandelen van zijn startup in handen te hebben.
Direct bij de oprichting van het bedrijf in 2018 gaf Healy 25 procent van de aandelen weg aan zijn medewerkers. “Veel ondernemers zouden zoiets nooit doen, maar ik wel. Ik wil winnen en ik denk dat het weggeven van aandelen onze medewerkers gemotiveerder maakt.”
Healy, die al eerder twee bedrijven verkocht, is open over zijn persoonlijke plan met Manna Drone Delivery. “Ik wil dit bedrijf laten groeien tot een bepaald schaalniveau in Europa, om het vervolgens naar de beurs te brengen. Dan zit mijn werk erop en verkoop ik mijn aandelen.”
“Mijn filosofie is dat ik ieder decennium een ander bedrijf wil leiden. Mijn laatste onderneming, waar uiteindelijk 650 mensen voor werkten, leidde ik 15 jaar en degene ervoor 12 jaar. Ik leid dit bedrijf sinds mijn 49e en ben nu 54 jaar. Voor mijn zestigste wil ik bij dit bedrijf weg zijn. Dan is het tijd om een stap opzij te zetten.”
Om de groei aan te zwengelen, wist de ondernemer al aardig wat investeerders aan te trekken. Zo kreeg de startup geld van de Amerikaanse durfinvesteerder Dyname Ventures, het Ierse Elkstone Capital Partners en het Californische fonds Amaranthine. Manna Drone Delivery heeft volgens Healy tot dusver zo’n 40 miljoen euro opgehaald aan groeifinanciering.
Een nieuwe naam onder de investeerders is de Amerikaanse suikerdrankgigant Coca-Cola, dat afgelopen maand een onbekend bedrag investeerde in het bedrijf.
Je zou eerder een flitsbezorger of supermarkt als investeerder in jullie bedrijf verwachten. Toch werd het een frisdrankproducent. Waarom wilde uitgerekend Coca-Cola in jullie startup investeren, denk je?
“Je kunt hun frisdranken overal vinden in drankautomaten, supermarkten en winkels. Ze zien een kans in de ontwikkeling van dronebezorging. Als dit succesvol wordt, gaan we straks bij iedereen aan huis bezorgen. Coca-Cola wil daar onderdeel van zijn. Zij zien ons als een drankautomaat bij iedereen in huis.”
“We hebben ook al samengewerkt met Ben & Jerry’s. Als je straks iets via onze app bestelt, kunnen we zeggen: wil je er een cola bij of een ijsje? We bieden dus ook een distributietechnologie voor grote merken. Coca-Cola was de eerste, maar er zullen nog veel meer grote bedrijven komen die zullen investeren in het luchtruim.”
Groeigeld is ook hard nodig voor het bedrijf, want volgens Healy verliest de startup liefst een miljoen euro per maand, vanwege investeringen. Dit jaar hoopt hij een miljoen euro aan omzet te boeken. Met die inkomsten en het groeigeld kan hij het naar eigen zeggen toch nog tweeënhalf jaar uitzingen, maar op termijn zal de ondernemer nieuw groeikapitaal nodig hebben.
“Ik denk aan een bedrag tussen de 50 en 100 miljoen dollar. De markt staat er niet goed voor, dus ik zal wel als een gek klinken door zo’n hoog bedrag te noemen. Maar goed, ik leid nu eenmaal een ongebruikelijke startup.”
Tot slot over de veiligheid. Als één van jouw drones kortsluiting krijgt en op een voorbijganger neerstort, ben jij dan aansprakelijk?
“Zeker. Voor 100 procent”, zegt Healy, al nuanceert hij ook: als zijn bedrijf voldoet aan de regelgeving voor veilig vliegen, ligt de juridische verantwoordelijkheid volgens hem bij de wetgever. “We zijn dan civiel wel aansprakelijk [voor schade, red.], maar zolang we een licentie hebben om te vliegen zijn we juridisch op orde.”
Toch bezorgt het risico op een ongeluk hem slapeloze nachten, zegt de ondernemer: “Ik heb nog nooit een minuut slechter geslapen vanwege een van mijn bedrijven, maar van deze startup lig ik iedere nacht wakker. We vliegen dagelijks met 25 kilo zware objecten over gemeenschappen vol mannen, vrouwen en kinderen. En het is míjn verantwoordelijkheid.”
Tuurlijk, geeft de ondernemer aan: “Het aangaan van verantwoordelijkheden hoort bij het ondernemen. Er wordt immers van je verwacht dat je succesvol bent en je bedrijf competitief en snelgroeiend maakt. Toch rust op mijn schouders een heel ander type verantwoordelijkheid, namelijk een morele. Dat is heel ingewikkeld.”
Wat doe je om ongelukken te voorkomen?
“We hebben een parachute aan de drones bevestigd. Daar hebben we discussies over gehad binnen het team, want een parachute weegt 1 kilo, waardoor de drone zwaarder wordt. Net als een airbag kan zo’n parachute bovendien exploderen.”
Toch verwijdert hij ze niet, benadrukt Healy. “Ik voel me er beter bij. Als een drone crasht, breekt de parachute in 99 van de 100 keren de val. Alsnog blijkt uit onze berekeningen dat we eenmaal per miljard vluchten iemand zullen raken. DoorDash [voedselbezorger, red.] bezorgt 2 miljard pakketjes per jaar. Als wij zo groot worden als hen, zullen we dus uiteindelijk twee personen per jaar raken.”
Een zuur vooruitzicht, maar toch één dat Healy kan verdedigen. Zijn systeem is veiliger dan dat van de reguliere voedselbezorgers, stelt de ondernemer. “Kijk alleen maar naar Amsterdam, waar geregeld voedselbezorgers met kritieke verwondingen in het ziekenhuis belanden.”
De ondernemer trekt een parallel met de zelfrijdende auto’s van Uber, waar in 2018 een voorbijganger bij om het leven kwam. “Zelfrijdende auto’s zijn zoveel veiliger dan normale auto’s”, benadrukt de ondernemer. “Er kunnen zoveel levens gered worden door de inzet van autonome auto’s. Toch, als één persoon erdoor overlijdt, is de toon bij het publiek gezet. En dat terwijl het maatschappelijk is geaccepteerd dat een bezorgfietser of -autobestuurder op de weg om kan komen tijdens het werk.”
Healy realiseert zich dan ook maar al te goed: “Er zal in de toekomst iemand gedood worden door een drone. Het is onvermijdelijk. En dan zullen er waarschijnlijk kranten zijn, zoals The Sun in het Verenigd Koninkrijk, die het nieuws op hun voorpagina afdrukken. Burgers zullen zich vervolgens tegen de techniek keren en dus is het belangrijk dat je er nu al een strategie voor hebt.”
Die strategie zit hem erin dat Healy burgers wil onderwijzen over dronebezorging. Telkens als hij uitbreidt naar een nieuwe stad, gaat hij eerst het gesprek aan met de burgers en lokale instituten, zoals de Kamers van Koophandel. Ook gaat hij alle scholen af in zo’n stad.
“De stad in [continentaal] Europa waar we naar uitbreiden, heeft er wel zestien. We gaan die scholen af en leren de kinderen over de technologie en hoe de techniek en de wiskunde erachter werkt.” Aan het einde geeft zijn startup al de kinderen in de klas een voucher waarmee ze één gratis dronebezorging krijgen van een product naar keuze, legt Healy uit.
“De kinderen zijn ruimdenkend en houden van technologie”, zegt Healy. “Ze zullen nooit zeggen: ik maak me zorgen over het lawaai of de privacy. Als ze huiswaarts keren, helpen hun ouders hen bij het inzetten van de voucher. Daardoor raken ook meteen de ouders bekend met dronebezorging. We voeden dus in feite tegelijkertijd de ouders en het kind op.”